Cơm lam là món đặc sản ưa thích của đồng bào dân tộc Tày Tuyên Quang. Đối với đồng bào nơi đây mùa cơm lam bắt đầu từ tháng 9, tháng 10 âm lịch.
Nguyên liêu đơn giản chỉ gồm gạo nếp, ống tre non. Bí quyết tạo nên nét đặc trưng của cơm lam nơi đây chính là việc chọn loại nếp. Gạo nếp phải chọn loại gạo trắng, dẻo, thơm, tốt nhất là nếp nương, sau đó ngâm gạo, vo sạch, rắc ít muối và nước gừng trộn đều rồi đổ vào ống tre đã có sẵn nước. Không nên nén chặt, mà để cách miệng ống vài cm, khi gạo chín nở sẽ tự bít đầy ống. Sau đó, đem nút miệng ống lại bằng lá dong hoặc lá chuối khô.
Việc nướng cơm lam Sơn Dương được coi là một nghệ thuật. Theo kinh nghiệm người dân nơi đây thì khi nướng cần phải xoay đều tay trên bếp than hồng để cơm chín đều. Thông thường thì nướng khoảng 30 – 40 phút mùi thơm sẽ bốc lên là cơm đã chín. Dùng dao bóc tách từng lớp vỏ bị cháy bên ngoài của ống cho tới khi gặp các lớp màng lụa mỏng màu trắng ngà của ống, sẽ thấy cơm dài thành khúc bằng chiều dài ống tre.
Hương thơm, vị bùi của cơm dẻo, vị cay của gừng, vị ngọt của nước ống tre, thị thanh của lá chuối hòa quyện cùng khói bếp lửa tạo ra hương vị đặc biệt ko nơi nào có được. Cơm lam có thể ăn ngay hoặc để cả tuần vẫn mềm, ngon mà không bị hỏng, kết hợp được với nhiều thức ăn khác nhau.
MH
